9 Temmuz’da Bant Mag. Mekân’da açılacak Mevsimler – Fasıl II sergisinde işlerini göreceğimiz Toufic Hamidi’yle deneme, deney ve üretime yaklaşımı üzerine.
Bant Mag. ve ArtHere işbirliği ve Prince Klaus Kültür ve Gelişim Fonu sponsorluğunda İstanbul’da yaşayan Suriyeli sanatçıların üretim alanlarını genişletmeye katkıda bulunmak için tasarladığı Mevsimler sergi serisinin ikinci buluşması Fasıl II, Toufic Hamidi ve Sedat Girgin’in üretimlerini bir araya getirerek 9 Temmuz’da Bant Mag. Mekân’da açılıyor.
Toufic Hamidi baskıdan gravüre birçok farklı teknik kullanarak deney yapan ve iş üreten bir sanatçı. Son zamanlarda ortaya çıkardığı resimler ise hayvanların vahşiliğinin farklı hallerinin sürükleyici portrelerini andırıyor ve insanı tam da hayatın en gerçek yeri diyeceğimiz bir yerin içine doğru hızla çekiyor. Halep’te doğup Suriye’de büyüyen Toufic Hamidi, sürmekte olan vahşi savaş nedeniyle Halep’i 2012 yılında terk ederek Suudi Arabistan’a yerleşmiş. 2014’ten beri ise İstanbul’da yaşıyor. İşlerinin yaratım sürecine nasıl yaklaştığını öğrenmek ve bu yolculuğunu dinlemek üzere Hamidi’yle kahveye oturduk.
Çizimle ve resimle ilk ne zaman ve nasıl ilgilenmeye başladığını kısaca anlatabilir misin? Resim yapmak istediğine nasıl karar verdin? Başlıca motivasyonların nelerdi?
Aslında çizime ne zaman olduğunu net hatırlayamayacak kadar önce başladım ve sonrasında üniversitede güzel sanatlar okudum. Ama resim konusuna gelecek olursam, gerçek anlamda 2013’te başladım. Suudi Arabistan’daydım. Planım sadece resim yaparak hayatımı sürdürmeyi denemekti. Ve ilk kez böyle bir plan yapmıştım. Ve yalnızdım. Ama aynı zamanda da arkadaşım Mohammad Zaza’yla birlikte yaşıyordum.
Zaza geçtiğimiz günlerde Tütün Deposu’nda bir sergi açtı. İnternet sitemiz için onunla röportaj yapmıştık.
Evet, aynen. O bir sanatçı ve ben de çoğunlukla onunlaydım. Halep’te de onunla yaşıyordum. Uzun zamandan beri sanatçıydı ve birçok kere sergi açmıştı. Ben de resim yapmak istiyordum ve denemeye başladım. Sonra bir galeriyle tanıştım ve orada çalışmaya başladım. Burada daha fazla resim görüyor ve organizatörlerle ve küratörlerle tanışıyordum. Galeride duvarların fotoğraflarını çekiyordum ve sergilerin düzenlemelerini yapıyordum. Amacım kendi çalışmalarımı üretebilmek ve tüm zamanımı buna adayabilmekti. Bunlardan sonra bir sergi yapmak için çok uzun bir süre beklemek zorunda olmadığıma karar verdim. İnancım yerindeydi, zamanım vardı ve bir galerideydim. Beklemek zorunda değildim. Aynı zamanda Suudi Arabistan’daki atmosfer de bunu yapabilmeme yardımcı oldu. Halep’te etrafımdaki birçok şeyi kaybetmiştim. Sadece bir öğrenciydim. Ve tek istediğim okulu bitirip yola devam edebilmekti. Suudi Arabistan ise çok farklıydı. Tek başımaydım, yalnızdım. Bunun kendi kendime yapmam gereken bir şey olduğunu hissediyordum. Denemem gerektiğini biliyordum. Ve çok kez denedim. Çok fazla şey yaptım. Çok fazla şey gördüm…
İstanbul’a taşınmaya nasıl karar verdin?
İşle alakalı bir durum değil. Kişisel bir durum. Söylediğim gibi, Suudi Arabistan’daki atmosfer çok farklı. Oradaki mekânlar aşırı derecede büyük. Büyük ağaçlar, büyük binalar, büyük arabalar. Her şey çok büyük. Kimse birbirini göremiyor. Diyelim ki sen ve ben aynı trafik ışığındayız, birbirimizi asla görmeyiz. Buna iki yıl dayandıktan sonra, yeter dedim. Oraya bir gün tekrar gidebilirdim ama başka bir yerde yaşamak istiyordum. Ve Türkiye iyi bir seçenekti çünkü kültürü, caddeleri, çevresi ve daha birçok şey açısından Suriye’ye yakın bir yerdi. İstanbul’u seviyordum ve burada arkadaşlarım vardı. Onlardan da çok fazla şey duyuyordum. Aktiviteleri, partileri, konserleri seviyorum. Farklı insanlarla görüşüp onlarla konuşabilmeyi seviyorum. Suudi Arabistan’da buna sahip değildim. Her şey çok daha resmi bir hal almıştı.
İstanbul’un özellikle ilham verici bulduğun yanları var mı?
Beni İstanbul’a bağlayan şey çok tuhaf. İki yıldır buradayım ama daha hiç burayı keşfedememiş gibi hissediyorum. İstanbul’u tanımak için burada daha fazla zamanım olmalı. Çalışmalarımla ya da resimlerimle alakalı bir durum değil bu. İçimde hissettiğim bir şey. Burası çok büyük, çok detaylı, çok karma bir şehir. “Avrupa ve Orta Doğu’nun kesiştiği” bir yer değil. Onlara benzemiyor. Onlardan çok daha fazlası. İki yıldır buradayım ve hâlâ her gördüğüme dikkatle bakıyorum. Bu yüzden hakkında daha çok konuşabilmek için daha fazla şey yapmalıyım.
9 Temmuz’da açılacak Mevsimler – Fasıl II sergisinde sergilenecek çalışmalarının ana temaları, ana fikirleri ve ilhamları neler? Sergileyeceğin işlerin hepsini İstanbul’da mı ürettin?
Evet, hepsini İstanbul’da ürettim. Buraya gelmeden önce bazı işler üzerinde çalışıyordum ama şu an daha farklı, yeni şeyler yapıyorum. Bu sergide tüm bu deney ve deneyimi bir araya getirmiyorum. Bu biraz daha fazla zaman alacak bir şey. Yalnızca bir kısmını sergileyeceğim. Ve onların arkasında da tek ve net bir fikir yok. Onlar sadece benim yaptığım resimler. Arka plandaki hikâye daha çok sembolik bir şey. Büyük bir hikâye değil. Bir süredir tuvalin önünde daha aktif bir şekilde çalıştığımı hissediyorum. Genelde hayvanları ya da hayvanların farklı şeylerini, onların duygularını çiziyorum. Hayvanların vahşiliğiyle ilgileniyorum. Benim için bir kaplan ya da aslan çizmek önemli değil. Ben vahşilikle ilgileniyorum. Çünkü vahşilik etrafımızda, her yerde. Vahşilik mesela Suriye’de… Bu yüzden evet, işlerimin de vahşi olması lazım.
Farklı teknikler kullanmayı fazlasıyla seviyorsun. İşlerinde farklı ifade biçimlerini deniyor, deney yapmayı seviyorsun. Senin için bu farklı teknikler ve ifade biçimleri ne anlama geliyor? Neden bunu seviyorsun?
Evet aslında birçok değişik teknik kullanıyorum. Bazen birbirlerinden çok uzak olmuyorlar ama asıl nokta şu ki her seferinde aynı şekilde yapmıyorum. Aslında zamanla da alakalı bir durum bu ve her seferinde yaklaşımım farklı oluyor. Bir dönem belli bir tekniğe yoğunlaşıyorum ve ondan sonra başka bir tanesini çalışmaya başlıyorum. Mesela şu anda resim yapıyorum ve tek yaptığım bu. Ruh halimle alakalı bir şey değil. Şartlarımla alakalı bir şey. Mesela resimler benim şu anki tercihlerime, alanıma, tepkilerime daha açık. Diğer yandan gravür tamamen farklı bir şey, çünkü gravür hayatta ve içimde huzur ve istikrarı hissettiğim zaman, dinlenmek için yaptığım bir aktivite. Ve şu an öyle bir noktada değilim. Yani her teknik farklı şartlar gerektiriyor. Benim şartlarımla alakalı.
Bir resmin bittiğini nasıl anlıyorsun?
Bazen bitmediğini biliyorum. Bazen hiç bir şekilde bitmediğini hissediyorum ama aslında bitmiş oluyor. Dengeyle alakalı bir şey bu. Bazen bittiğini biliyorum ama onu beğenmiyorum. Eğer bir sanat eleştirmeni gibi konuşmamı istersen sana müzik gibi genel anlamda sanat işlerinin de hiç bitmediğini söyleyebilirim. Ama kendi çalışmalarım hakkında konuşacak olursam, ben onları sanat eseri olarak görmüyorum bile. Onları önümde duran şeyler olarak görüyorum. Bu yüzden ne zaman bittiğini bilmek kolay değil. Bazen hiç bitmediğini görüyorum ama devam etmek istemeyip bırakıyorum. Üç gün sonra açıp yeniden baktığımda aslında bitmiş olduğunu görüyorum. Ve hiç bir şey eklemiyorum. Bu tamamen o anla ilgili.
